بینی به عنوان بخشی مستقل از جمجمه از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به توضیح هر کدام پرداخته میشود.
استخوان بینی
در بخش فوقانی بینی، استخوانهای زوج بینی به استخوان پیشانی وصل شدهاند. جفت استخوانهای بینی از سمت بالا به استخوانهای اشکی (استخوانهای چشم) و از سمت پایین به بخش فوقانی ماکسیلا (فک بالا) وصل میشوند.
کف بینی، استخوان جلو آرواره زیرین و استخوان کام را در بردارد. تیغه بینی از غضروفی چهارگوش، استخوان و ُمر (صفحه عمودی استخوان غربالی)، استخوان جلو آرواره زیرین و استخوان کامی تشکیل شده است. هریک از دیوارههای جانبی بینی شامل سه جفت مخروط وارونه است که کوچک، نازک و دارای استخوانهای صدف مانند که شامل صدف بالایی، میانی و پایینی هستند.
اینها چارچوب استخوانی مخروطهای وارونه هستند که در اطراف دیواره میانی سینوس آروارهای قرار دارند. در پایین این مخروطها، فضای مجرا که مشابه مخروطها نامگذاری میشود، قرار میگیرد؛ برای مثال، مخروط فوقانی، مجرای فوقانی.
سقف داخلی بینی مرکب است و از صفحه افقی مشبک روزنهدار (از استخوان غربالی) که از میان آن تارهای حسی عصب بویایی (عصب جمجمهای) گذر میکنند، به وجود آمده است. در انتهای پایین و پشت صفحه سوراخ دار سمت استخوانی بینی، سینوس اسفنوئید قرار دارد.
گردش خون در بینی
در بینی انسان عروق خونی فراوانی وجود دارد. شریانهای اصلی بینی به دو دسته تقسیم میشوند:
1. شاخههای شریان کاروتید داخلی: شاخه شریان اتموئید قدامی و خلفی که از شریان افتالمیک سرچشمه میگیرد.
2. شاخههای شریان کاروتید خارجی: شریان اسفنوپالاتاین، شریان کلی بزرگتر، شریان لب بالایی و شریان انگولار.
بینی خارجی از طریق سرخرگ صورت خون رسانی میشود که به سرخرگ انگولار میپیوندد. منطقه Sellar و ناحیه پشتی بینی توسط شاخه های شریان آروارهای داخلی (واقع در زیرکاسه چشم) و شریان افتالمیک که از سیستم شریان کاروتید داخلی مشتق شده، خونرسانی می شود.
دیواره جانبی بینی با شریان اسفنوپالاتین (از پشت و پایین) و شریان اتموئید قدامی و خلفی (از بالا و پشت) خونرسانی میشود. تیغه بینی (Septum) نیز از طریق سرخرگ اسفنوپالاتاین و شریان اتموئید قدامی و خلفی همراه با گردش خون سرخرگ لبی فوقانی خونرسانی میگردد و در نهایت این سه منبع رگی در بینی به هم میپیوندند.
علاوه بر این جریان خون سیاهرگی بینی نیز همان الگوی جریان خون سرخرگی پیروی میکند. سیاهرگهای بینی از لحاظ بیولوژیکی قابل توجهاند زیرا دریچه رگی ندارند و در ارتباط مستقیم با حفرههای سینوس هستند که منجر به پخش عفونت باکتریایی درون جمجمهای به بینی میشود.
عصب بینی
احساس در بینی انسان از دو شاخه ابتدایی عصب کرانیال (جمجمهای) و عصب تریژمینال مشتق میشود. عصب جمجمهای، عصبی در صورت است که منجر به داشتن احساس در بینی و فک بالا میشود. عصب نشان داده شده علاوه بر بینی، تحریک عصب بخش افتالمیک (چشمی) را نیز انجام میدهد.
- عصب اشک آور: هدایت احساس به فضای کاسه چشم به استثنای غده اشک آور
- عصب پیشانی: هدایت احساس به فضای جمجمه و پیشانی
- عصب سوپرا اوربیتال: هدایت احساس به فضای جمجمه و پیشانی و پلک
- عصب سوپراتروکلیار: هدایت احساس به منطقه میانی پوست پلک و پوست پیشانی
- عصب نازوسیلیاری (عصب بینی مژهای): هدایت احساس به ناحیه پوستی بینی و غشای مخاطی حفره جلوئی بینی
- عصب اسموئید خلفی: در نیمه فوقانی حفره بینی، اسنفوئیدها و اسموئیدها به کار میروند.
- عصب اینتراتروکلیر: هدایت احساس به منطقه میانی پلکها، ملتحمه پلکی، نازیون (محل اتصال لب و بینی) و پشت استخوانی
غضروف بینی
غضروفهای بینی به ساختمان بینی و حمایت از آن کمک میکنند. آنها به طور عمده از هیالین تشکیل شدهاند که این ساختار هم با کلاژن فشرده شده پوشیده شده است. این غضروفها انواع مختلفی دارند.
غضروفهای کمکی، غضروفهای کوچکی هستند که غضروفهای سوراخ بینی (alar) را به غضروفهای جانبی متصل میکنند. غضروفهای سوراخ بینی، غضروفهای انعطاف پذیری هستند که قسمتی از پره بینی را تشکیل دادهاند. غضروفهای جانبی (lateral)، ساختاری مثلثی شکل دارند و زیر استخوان بینی قرار گرفتهاند.
غضروف تیغه (septal) که به خاطر شکلش غضروف چهارگوش یا مربعی نیز نامیده میشود، دو پره بینی را از هم جدا میکند.
غضروف بینی وومر (vomernasal) که غضروف جاکوبسان نیز نامیده میشود، تیغه بینی (دیواره غضروفی که دو مسیر هوایی را در بینی جدا میکند) را به استخوان وومر (استخوانی نازک و صاف که دو پره بینی را از یکدیگر جدا میکند) متصل میکند.
سیستم لنفاوی بینی
سیستم لنفاوی بینی از غشاء مخاطی سطحی نشأت میگیرد و از عقب به گرههای رتروفازنژیال (پشت حلقی) و از جلو یا به گرههای سرویکال (گردنی) در گردن یا به غدد تحت فکی (در فک پایین) یا به هر دو کشیده میشود.
بافت نرم بینی
پوست بینی
پوست بینی انسان همانند استخوان و غضروف بینی ساختار بینی را حفظ میکند. پوست خارجی بینی به سه بخش عمودی قسمت میشود: گلابلا (فاصله میان دو ابرو)، پل بینی (supratip) و نوک بینی (Tip). در علم تشریح پوست بینی به بخشهای زیر تقسیم میشود.
1. بخش یک سوم فوقانی بینی: پوست بینی ضخیم و انعطاف پذیر و متحرک است؛ همین طور که به سمت رو به پایین میآید حالت مخروطی میگیرد و محکم به چارچوب استخوانی غضروفی چسبیده و پوست نازکتر بخش پشتی (Bridge) را میسازد.
2. بخش یک سوم میانی بینی: پوست پوشاننده برآمدگی بینی (Bridge) که نازکترین بخش پوست بینی است و کمترین انعطاف پذیری را دارد زیرا بیشترین چسبندگی را به چارچوب تکیه گاه بینی میدهد.
3. بخش یک سوم تحتانی بینی: پوست تحتانی بینی به ضخامت پوست بینی فوقانی است، زیرا غدد چربی بیشتری دارد، به ویژه در نوک بینی.
آستر بینی
آستر دهلیزهای بینی انسان، با غشای مخاطی اپیتلیوم فلسی پوشیده شده است که به اپیتلیوم تنفسی ستونی تبدیل میشود. همچنین شامل یک بافت مژه مانند میباشد که به طور کاذب طبقه طبقهای به نظر میرسد. این ناحیه دارای غدد سروموسینی فراوان است که باعث مرطوب نگاه داشتن بینی میشود و مجرای تنفسی را از عفونتهای باکتریایی و اشیای خارجی مصون نگاه میدارد.
ماهیچه بینی
حرکات بینی انسان توسط گروهی از ماهیچههای صورت و گردن کنترل میشود که محکم به پوست متصل شدهاند. این ماهیچهها به 4 گروه عملکردی تقسیم می شوند که توسط پوششی سطحی به هم وصل میشوند. این پوشش یک ورقه متراکم و فیبری از بافت رابط کلاژنی میباشد که پوشاننده و فرم دهنده انتهای ماهیچهها است.
نکات مرتبط با ساختار بینی
تفاوت آناتومی بینی در مردان و زنان
- آناتومی بینی در ناحیه پوست در آقایان بر اساس طبیعت فیزیکی، نسبت به خانمها ضخیمتر است که این مسئله را میتوان با لمس کردن بینی خانمها و آقایان با دست و به صورت فیزیکی حس کرد. البته این تفاوت در ضخامت پوست بینی، دلیل اصلی برای زمختتر بودن بینی آقایان نمی باشد هر چند که بی تاثیر نیز نیست؛ دلیل اصلی و عمده این قضیه تفاوت در اسکلت بینی خانمها و آقایان است.
- اسکلت بینی در آقایان همان طور که از ظاهر بینی نیز پیداست در قیاس با خانمها قویتر و محکمتر است و این موضوع ارتباط مستقیم با سیستم هورمونی بدن آنها دارد. به این صورت که ما این تفاوت را علاوه بر استخوان بینی در کل استخوانهای بدن آقایان نسبت به خانمها میبینیم و بینی نیز از این مسئله مستثنا نیست. همان طور که در پاراگراف قبلی نیز بیان شد، تفاوت آناتومی بینی در استخوان خانمها نسبت به آقایان باعث ظریفتر دیده شدن بینی خانمها میشود. از دلایل دیگر تفاوت آناتومی بینی خانم ها و آقایان میتوان به شکل استخوانهای بینی نیز اشاره کرد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
- آناتومی بینی خانم ها نسبت به آقایان در بخش استخوان دارای برجستگیهای کمتری است و از هارمونی و ظرافت بیشتری برخوردار است. از نظر طول استخوان، بینی خانمها کوتاهتر از آقایان است و دلیل این موضوع تفاوت زاویه استخوان بینی با پیشانی در آقایان نسبت به خانمها میباشد.
- از دیگر تفاوتهای آناتومی بینی میتوان به تفاوت آناتومی بینی گوشتی و استخوانی اشاره کرد که در خانمها و آقایان مشترک است؛ به این صورت که در هر دو جنسیت این مسئله وجود دارد. بینیهای گوشتی دارای پوست ضخیم و اسکلت ضعیف هستند، در اطراف سوراخهای بینی غدد چربی بیشتری وجود دارد و نوک بینی غالبا گرد است، اما بینیهای استخوانی دارای پوست نازک و اسکلت و غضروف محکم میباشند.
بزرگی آناتومی بینی آقایان
یک مطالعه جدید از دانشگاه آیووا نشان میدهد که بینی آقایان حدود ۱۰ درصد بزرگتر از بینی خانمها است. محققان ذکر میکنند که مردان به طور کلی نیاز به اکسیژن بیشتری برای رشد و نگهداری بافتهای بدنشان دارند و بینی بزرگتر به معنای اکسیژن بیشتر است. این یکی از تفاوتهای مهم در آناتومی بینی خانم ها و آقایان میباشد.
دانشپژوهان دانشگاه آیووا بیان میکنند که مردان به طور کلی دارای توده عضلانی بدون چربی بیشتری هستند که برای رشد، حفظ و نگهداری آن به اکسیژن بیشتری نیاز است.
اندازه بدن خانمها و آقایان در دوران رشد افزایش پیدا میکند، اما بر اساس شواهد ناحیه تنفسی در آقایان رشد بیشتری خواهد داشت. به گفته دانشمندان تفاوت اندازه بینی زنان و مردان از سن ۱۱ سالگی یعنی از زمان آغاز بلوغ شروع خواهد شد.
از نظر فیزیولوژیکی باید گفت مردان از آغاز دوران بلوغ رشد بیشتری را در توده ماهیچهای بدون چربی خود تجربه میکنند، این در حالی است که در زنان هم زمان توده چربی بیشتری رشد میکند. دانشمندان معتقدند این الگو سبب تغییر در متغیرهای پر انرژی مانند میزان مصرف اکسیژن، نرخ سوخت و ساز پایه و نیاز روزانه به انرژی در طول روز خواهد شد.
این پژوهشگران میگویند در انسانهای امروزی بینی کوچک شده است زیرا بدن ما نسبت به اجدادمان به اکسیژن کمتری نیاز دارد. همچنین به این دلیل قفسه سینه و ریهها نیز در انسانهای مدرن کوچکتر شده است. در پایان باید گفت تفاوت آناتومی بینی در خانم ها و آقایان یک بحث مفصل و تخصصی بوده و در این نوشتار سعی شد گزیدههایی از آن بیان شود.
انواع روش عمل بینی
1. روش جراحی باز بینی
2. روش جراحی بسته بینی
روش جراحی باز بینی
در این روش برای تغییر شکل ظاهری بینی (جراحی زیبایی بینی) از عمل جراحی رینوپلاستی (Rhinoplasty) که یک عملیات برای تغییر شکل یا اندازه بینی و یا برای مشکلات تنفسی مانند پولیپ، سینوس و ... می باشد استفاده میگردد؛ این عمل توسط متخصصین گوش و حلق و بینی انجام می شود؛ در این روش با برش بسیار کوچکی در ناحیه کولوملا دو سوراخ بینی را از هم جدا میسازند. در این روش میتوان تمام پوست بینی را از قسمت غضروف و استخوان بالاتر کشید و تمام آنچه را که در درون بینی وجود دارد، دید. این تکنیک رینوپلاستی باز یا رینوپلاستی خارجی نامیده میشود.
روش جراحی بسته بینی
روش جراحی بسته بینی از طریق سوراخهای بینی در داخل بینی انجام میشود؛ جراح در زیر پوست و روی برآمدگی بینی سوراخی ایجاد میکند. اصطلاحاً به این روش جراحی سرپایی می گویند.
کدام متد جراحی بینی بهتر است
این که کدام روش بهتر است کاملا بستگی به شرایط بیمار و مهارت پزشک دارد و اساسا بهتر است به جای اینکه بپرسیم کدام روش بهتر است بپرسیم کدام روش مناسبتر است. بعضی پزشکها در روش رینوپلاستی بسته تبحر بیشتری دارند تا روش باز و بعضی دیگر بلعکس. از طرفی ممکن است شرایط بینی شما به گونهای باشد که یک روش برای شما مناسبتر از روش دیگر باشد، اما به هر حال دست بیمار برای انتخاب روش باز است و مطلوب بودن جراحی زیبایی شما بیش از هر چیزی به تبحر و تسلط جراح در آن روش جراحی بستگی دارد. میتوان گفت که هم در میان جراحان و هم مراجعین روش باز بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است و استفاده از این روش رو به گسترش است.