ترک خوردن استخوان یا غضروف بینی را شکستگی بینی میگویند. شکستگی معمولاً روی استخوان پل بینی یا تیغهی بینی رخ میدهد. افتادن، ورزشهای تماسی و تصادفات از شایعترین دلایل شکستگی بینی هستند.
علائم شکستگی بینی
علائم شکستگی بینی شامل موارد زیر است:
• درد در بینی یا اطراف آن
• پیچخوردگی و کج شدن بینی
• تورم در بینی یا اطراف بینی
• خونریزی از بینی
• گرفتگی و آبریزش بینی که میتواند نشانهای از مسدود شدن سوراخهای بینی باشد.
• کبودی اطراف بینی و زیر چشمها
• صدا یا احساس ساییده شدن زمانی که بینی خود را تکان میدهید.
علائم شکستگی بینی که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند
اگر دچار شکستگی بینی شدهاید و علائم زیر را دارید، سریعاً به دنبال درمان پزشکی باشید:
• خونریزی شدید که متوقف نمیشود.
• خروج مایع شفاف از بینی
• مشکل در تنفس
• کج شدن بینی
اگر شک دارید که از ناحیهی سر یا گردن آسیبدیدهاید، از حرکت برای جلوگیری از آسیب بیشتر جلوگیری کنید.
چه کسانی در معرض شکستگی بینی هستند؟
تصادف ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد؛ بنابراین هر کسی ممکن است در طول زندگی خود دچار شکستگی بینی شود. بااینوجود فعالیتهای خاص میتواند خطر شکستگی بینی را افزایش دهد. افرادی که ورزشهای تماسی مانند ورزشهای رزمی، فوتبال یا بسکتبال شرکت میکنند، بیشتر در معرض خطر شکستگی بینی قرار دارند. در کودکان نیز خطر شکستگی بینی وجود دارد؛ زیرا استخوان بینی آنها بهاندازهی کافی مستحکم نیست و همچنین بیشتر در معرض زمین خوردن هستند.
چگونه میتوان شکستگی بینی را تشخیص داد؟
پزشک با انجام معاینهی فیزیکی معمولاً میتواند شکستگی بینی را تشخیص دهد. معاینه شامل دیدن و لمس بینی و صورت است. اگر درد زیادی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک قبل از معاینه از بیحسکنندهی موضعی برای بیحس کردن بینی استفاده کند. زمانی که تورم کاهش بیاید معاینه و تشخیص شکستگی بینی آسانتر است؛ بنابراین ممکن است پزشک از شما بخواهد ظرف دو یا سه روز دوباره برای معاینه مراجعه کنید. اگر آسیب بینی شدید باشد یا با آسیبدیدگیهای دیگر صورت همراه باشد، پزشک دستور عکسبرداری و اسکن میدهد. این تصاویر میتوانند در تعیین میزان آسیب بینی و صورت کمک کنند.
شکستگی بینی چگونه درمان میشود؟
اگر علائمی ندارید که نیاز به درمان فوری پزشکی داشته باشد، چند کار وجود دارد که میتوانید قبل از مراجعه به پزشک در خانه انجام دهید:
• اگر بینی شما خونریزی دارد، بنشینید و به جلو خم شوید. بهاینترتیب خون وارد گلو نمیشود.
• اگر خونریزی ندارید، سر خود را به عقب خم کنید تا درد ضربان دار کاهش یابد.
• برای کاهش تورم از کمپرس سرد به مدت ۱۵ دقیقه و ۳-۴ بار در روز استفاده کنید.
• برای تسکین درد از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا میزان آسیبدیدگی صورت و بینی مشخص شود؛ زیرا درمان شکستگی بینی تا ۱-۲ هفتهی اول راحتتر است. همچنین ممکن است شکستگی بینی باعث شود که خون در تیغهی بینی جمع شود و نیاز به درمان فوری باشد.
درمان پزشکی شکستگی بینی
هر شکستگی بینی نیاز به درمان گسترده ندارد. به تناسب شدت آسیب بینی، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را انجام دهد:
• قرار دادن گاز در سوراخهای بینی و گذاشتن آتل روی بینی
• تجویز داروهای ضد درد و احتمالاً آنتیبیوتیک
• انجام یک جراحی محدود به روش بسته که با بیحس کردن بینی، استخوانهای شکسته را در جای درست قرار میدهند.
• انجام جراحی زیبایی بینی
• انجام سپتورینوپلاستی در صورت آسیب به تیغهی بینی
عمل جراحی شکستگی بینی
شکستگی بینی میتواند منجر به انحراف بینی، هماتوم سپتوم بینی و یا شکستگی غضروف شود که در هر موردی نیاز به درمانهای خاصی وجود دارد.
هماتوم سپتوم یا تجمع خون در تیغهی بینی
شکستگی بینی میتواند باعث تجمع خون در تیغهی بینی شود. درصورتیکه هماتوم تیغهی بینی درمان نشود میتواند عفونت کرده و باعث ایجاد آبسهی تیغهی بینی شود. همچنین تجمع خون در تیغهی بینی باعث آسیب دائمی یا همان نکروز غضروف تیغهی بینی میشود که موجب اختلال در تنفس و تغییر شکل بینی خواهد بود؛ بنابراین جراحی هماتوم تیغهی بینی در اسرع وقت بسیار مهم است. پزشک با معاینهی بالینی میتواند هماتوم تیغهی بینی را تشخیص دهد. در صورت تجمع خون در تیغهی بینی علاوه بر درد، تورم و کبودی برآمدگی نرمی در یک یا هر دو حفرهی بینی وجود دارد. جراحی هماتوم بینی یک عمل سرپایی است که در مطب پزشک و با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود. برای این منظور برشی روی تیغهی بینی ایجادشده و لختهی خون تخلیه میشود. سپس تامپون در بینی قرار داده میشود تا با فشاری که بر دیوارهی تیغهی بینی وارد میکند مانع خونریزی و تجمع مجدد خون شود. پس از دو الی سه روز تامپون از بینی خارج میشود.
جراحی انحراف بینی یا سپتورینوپلاستی بعد از شکستگی بینی
تیغهی بینی در حالت عادی حفرهی بینی را به دو قسمت تقریباً مساوی تقسیم میکند. هنگام ضربه خوردن و شکستگی بینی امکان انحراف تیغهی بینی وجود دارد. در این حالت یکی از حفرههای بینی تنگ یا مسدود شده و تنفس فرد دچار اختلال میشود. برای جراحی انحراف بینی، جراح برشی ایجاد میکند تا به تیغهی بینی دسترسی داشته باشد. سپس غشای روی تیغه را برداشته و تیغه را در مسیر صاف قرار میدهد. درصورتیکه غضروف یا استخوان اضافهای وجود داشته باشد آنها را حذف میکند. درنهایت درون بینی تامپون و روی بینی آتل قرار میدهند.
درصورتیکه ضربه به بینی علاوه بر انحراف بینی باعث آسیب به غضروفهای بینی و بدشکلی بینی شود، عمل سپتورینوپلاستی روی فرد انجام میشود تا علاوه بر اصلاح انحراف بینی و بهبود تنفس، جراحی زیبایی نیز صورت بگیرد.
جراحی شکستگیهای قدیمی بینی
درصورتیکه در زمان شکستگی بینی به پزشک مراجعه نکنید ممکن است بهمرورزمان هم در عملکرد و هم در ظاهر بینی ایراداتی به وجود بیاید. کج بودن بینی، پیچخوردگی بینی و قوز روی پل بینی میتواند از عیوب ظاهری ناشی از شکستگی بینی باشد. با انتخاب یک جراح مناسب و انجام عمل زیبایی بینی این ایرادها برطرف شده و چهرهی فرد متناسبتر خواهد شد. درصورتیکه میخواهید جراحی زیبایی بینی شما دقیقاً مطابق با سلیقهی خودتان انجام شود، میتوانید از تکنولوژی اسکن سه بعدی برای مشاهدهی نتیجهی عمل قبل از جراحی و قالبهای کنترلی در جراحی زیبایی بینی استفاده کنید.
نکات مرتبط با شکستگی بینی
انواع قالب بینی
قالب Transverse: به عنوان یک راهنما برای بررسی صحت محل اسکلت بینی طراحی شده است.
قالب Axial: برای چک کردن قوس (پل) بینی، نوک بینی، زاویه ی نوک و کلوملا مورد استفاده قرار میگیرد.
قالب Basal: برای چک کردن نهایی آلار مورد استفاده قرار می گیرد.
قالب final: بررسی شکل کلی بینی استفاده می شود.
جراحی بینی به کمک قالب بینی نه تنها دقت عمل جراحی و میزان رضایت بیمار را افزایش می دهد، بلکه موجب صرفه جویی در زمان و کاهش عوارض و خطاهای این جراحی نیز خواهد شد.
انحراف بینی
تیغه بینی، در حالت طبیعی حفره بینی را به دو راه مساوی تقسیم میکند. تقسیم فضای حفره بینی به این دلیل است که در صورت یکی بودن آن گردش هوای ایجاد شده ممکن است مانع از تنفس بهینه شود. همچنین دو قسمت بودن راه تنفسی از انتقال عفونت از یک سمت به سمت دیگر جلوگیری میکند.
زمانی که انحراف بینی ایجاد میشود، تیغه بینی منحرف شده و راه تنفسی در یک سمت بستهتر از سمت دیگر میشود که این موضوع در عملکرد بینی اختلال ایجاد کرده و سبب بروز مشکلات مربوطه میشود.