جراحی بینی یا رینوپلاستی، هم در جهت اصلاح ظاهر بینی و زیبایی و هم برای رفع مشکلات عملکرد و ساختار بینی که موجب آسیب به سلامتی فرد است، انجام می‌شود. انحراف تیغه‌ی بینی و یا کج بودن ظاهری آن می‌تواند سبب شود که فرد تصمیم به انجام جراحی بینی بگیرد. در این مقاله به توضیح تفاوت جراحی بینی کج با انحراف بینی می‌پردازیم.
بینی کج یا انحراف بینی
انحراف بینی موضوعی به شدت شایع است و بیشتر افراد تاحدودی این عارضه را در بینی خود دارند. انحراف بینی در تیغه‌ی میانی بینی رخ می‌دهد و ممکن است به دلایل ژنتیکی و ارثی از ابتدای تولد در فرد وجود داشته باشد یا اینکه بعدها طی حادثه‌ای مانند تصادف، شکستگی در تیغه‌ی بینی به وجود بیاید. در دوران تکامل جنین اگر قسمت‌های مختلف بینی در مرحله رشد تفاوت داشته باشند ممکن است تیغه‌ی بینی دچار انحراف شود. همچنین اشکال در تکامل فک و صورت نیز می‌تواند باعث فشار به بینی و انحراف تیغه‌ی آن شود. ضربه خوردن بینی هم در هر سنی، ممکن است این عارضه را در پی داشته باشد. در برخی موارد، انحراف تیغه‌ی بینی باعث کجی ظاهری بینی نیز می‌شود اما این موضوع در همه‌ی موارد صدق نمی‌کند و ممکن است ظاهر بینی نقصی نداشته باشد ولی تیغه‌ی بینی دچار انحراف باشد. از سویی کج بودن ظاهری بینی هم می‌تواند به دلایل ژنتیکی و یا ضربه به بینی رخ دهد. شکستگی بینی در اثر ضربه، باعث کجی بینی، تورفتگی یا برآمدگی قسمتی از آن می‌شود. در این صورت هم لزوماً فرد دچار انحراف تیغه‌ی میانی بینی نخواهد بود. ممکن است ظاهر بینی کج باشد، ولی در تیغه‌ی میانی بینی اشکالی وجود نداشته باشد. با اینکه ممکن است این دو مشکل هم‌زمان با هم وجود داشته باشند ولی درمان و جراحی بینی کج و انحراف بینی تفاوت‌هایی دارد.
انواع بینی کج و انحراف بینی
تیغه‌ی بینی قطری به اندازه‌ی ۱-۲ میلیمتر دارد و از سه بخش استخوانی، غضروفی و مخاط تشکیل شده است. بخش بالایی تیغه از جنس استخوان است و دارای استحکام بیشتری است، بخش پایینی غضروفی است و بر روی این دو بخش پوشش مخاطی قرار دارد که خون‌رسانی را انجام می‌دهد. ۵ نوع انحراف بینی وجود دارد که بر اساس انحراف در ساختار استخوانی، غضروفی و یا هر دو بخش طبقه‌بندی می‌شوند. هر نوع از این انحراف‌ها ممکن باعث ایجاد کجی ظاهری بینی نیز بشوند. انحراف بینی ممکن است C شکل یا S شکل باشد. در ۸۰درصد افراد انحراف بینی وجود دارد ولی در تمام این موارد نیاز به درمان و جراحی نیست. در مواردی که انحراف بینی همراه با عوارضی برای سلامت فرد باشد، انجام عمل جراحی پیشنهاد می‌شود.
علائم کجی و انحراف بینی
کج بودن بینی اگر با انحراف بینی همراه نباشد علائم و عوارض خاصی ندارد ولی ازآنجایی‌که بینی در مرکز صورت قرار دارد، کج بودن و عدم تقارن این عضو می‌تواند بر زیبایی چهره تأثیر منفی داشته باشد. این موضوع در برخی افراد باعث کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود. مهم‌ترین علامت انحراف بینی، گرفتگی یک‌طرفه یا دوطرفه‌ی بینی است، اما این عارضه می‌تواند با نشانه‌های زیر نیز همراه باشد:
• التهاب در غشای مخاطی بینی
• عفونت مکرر سینوس‌ها
• خون دماغ شدن مکرر
• خشکی مداوم بینی
• سردرد و درد صورت
• خر و پف و تنفس صدادار در خواب
• آبریزش بینی
• آپنه‌ی خواب در موارد شدید
تشخیص انحراف بینی از کج بودن ظاهری بینی
درصورتی‌که بینی شما کج باشد، پزشک برای اینکه تشخیص دهد که این کجی صرفاً ظاهری است یا انحراف بینی نیز وجود دارد معایناتی انجام می‌دهد. پزشک از سابقه‌ی ضربه خوردن بینی یا جراحی بینی سؤال می‌پرسد. او از یک اسپکولوم برای بازکردن حفره‌ی بینی استفاده کرده و سطح داخلی بینی را بررسی می‌کند. گاهی برای اینکه تیغه‌ی بینی با وضوح بیشتری مشخص شود پزشک از اسپری بینی خاصی استفاده می‌کند تا پوشش داخلی بینی موقتاً منقبض شود و تیغه نمایان‌تر شود. برای تشخیص انحراف بینی در کودکان یا مواردی که انحراف بینی اندک است ممکن است پزشک درخواست سی‌تی‌اسکن بکند. انحراف بینی و کج بودن بینی می‌توانند توأم با هم و یا جداگانه رخ دهند. ظاهر کج بینی لزوماً به معنای انحراف تیغه‌ی بینی نمی‌باشد و بالعکس ممکن است بینی ظاهری صاف و متقارن داشته باشد ولی تیغه‌ی بینی دچار انحراف باشد. برای آگاهی از این موضوع، مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان بینی کج و انحراف بینی
در مواردی که انحراف بینی شدید نیست، می‌توان از اسپری‌های آنتی‌هیستامین یا کورتیکواستروئیدها برای تخفیف و تسکین نشانه‌ها استفاده کرد. باید در نظر گرفت که این موارد باعث درمان نیستند و صرفاً علائم را بهبود می‌دهند. اگر انحراف بینی شدید باشد جراحی تنها راه درمان آن است. این نوع جراحی سپتوپلاستی نام دارد که توسط آن تیغه‌ی میانی بینی اصلاح می‌شود. با انجام این جراحی انحراف تیغه‌ی بینی از بین می‌رود، در نتیجه تنفس و سایر مشکلاتی که به دلیل انحراف بینی برای فرد ایجاد شده باشد بهبود می‌یابد. اگر انحراف بینی با کجی بینی همراه باشد علاوه بر جراحی سپتوپلاستی، جراحی زیبایی نیز نیاز است. این جراحی سپتورینوپلاستی نام دارد. در این جراحی، اصلاح انحراف تیغه‌ی میانی بینی و کجی بینی هم‌زمان انجام می‌شود. در جراحی سپتوپلاستی تغییری در ظاهر بینی ایجاد نمی‌شود و اگر بینی دچار کجی ظاهری باشد، تنها جراحی زیبایی می‌تواند به رفع شدن آن کمک کند. زمانی که کج بودن بینی ظاهری باشد با جراحی رینوپلاستی اصلاح می‌شود و در این مورد تیغه‌ی بینی تغییری نمی‌کند.
سن مناسب برای جراحی بینی کج و انحراف بینی
در مواردی که انحراف بینی شدید نباشد ترجیح پزشکان بر این است که تا پایان دوران رشد بینی، جراحی صورت نگیرد. اما در موارد نادری که این ناهنجاری بسیار شدید است بهتر است درمان شود، زیرا می‌تواند عامل اختلالات ریوی و مشکلات تنفسی در فرد شود. برای جراحی بینی کج که یک جراحی زیبایی محسوب می‌شود، باید تا اتمام سن رشد که برای دختران ۱۶ سالگی و برای پسران ۱۷-۱۸ سالگی است صبر کرد.
تفاوت جراحی بینی کج با انحراف بینی در هزینه
همان‌طور که در این مقاله توضیح دادیم، جراحی انحراف بینی یا سپتوپلاستی یک جراحی درمانی است و جراحی بینی کج، یک جراحی زیبایی محسوب می‌شود. جراحی انحراف تیغه‌ی داخلی بینی به تنهایی و بدون جراحی پلاستیک قابل انجام است و در این مورد چون بحث درمان مطرح است، بیمه‌های درمانی هزینه‌های ناشی از این جراحی را پرداخت می‌کنند. اما در جراحی بینی کج که یک جراحی زیبایی است تمام هزینه‌ها بر عهده‌ی متقاضی می‌باشد. در صورت وجود انحراف و کجی ظاهری بهتر است برای حصول بهترین نتیجه، جراحی سپتورینوپلاستی انجام شود و انحراف داخلی تیغه‌ی بینی و کج بودن ظاهری هم‌زمان اصلاح شوند که در این صورت هم بیمه فقط هزینه جراحی انحراف بینی را پرداخت خواهد کرد.
نکات مرتبط با تفاوت جراحی بینی کج با انحراف بینی
پولیپ بینی
پولیپ بینی (Nasal Polyp) یک توده نرم و خاکستری رنگ شبیه خوشه انگور و یا قطره اشک می‌باشد که ممکن است در سینوس‌ها و یا حفره بینی ایجاد شود. این توده غیر سرطانی بوده و لمس آن دردناک نیست. بعضی پولیپ‌ها کوچک هستند و فرد متوجه وجود آن‌ها نمی‌شود، اما بعضی دیگر بزرگ بوده و علائمی را به وجود می‌آورد که سبب بروز مشکلاتی برای فرد درگیر می‌شود. عارضه پولیپ ممکن است در هر سن و جنسی ایجاد شود، اما احتمال بروز آن در افراد بالای 40 سال و خانم‌ها بیشتر است. پولیپ بینی معمولا پایه‌دار است و در هر دو طرف بینی ایجاد می‌شود اما ممکن است که تنها در یک سمت بینی نیز به وجود آید.
علت ایجاد سینوزیت
مخاطی که از طریق سینوس تولید و ترشح می‌شود به واسطه کانال‌های کوچکی به بینی انتقال می‌یابد. در سینوزیت، کانال‌های ذکر شده بسته خواهند شد زیرا پوشش‌های سینوسی دچار التهاب می‌شوند. سینوزیت حاد اغلب در نتیجه سرماخوردگی ایجاد می‌شود و یک عفونت ویروسی است. در موارد نادری عفونت باکتریایی ممکن است این بیماری را ایجاد کند.
انحراف بینی
تیغه بینی، در حالت طبیعی حفره بینی را به دو راه مساوی تقسیم می‌کند. تقسیم فضای حفره بینی به این دلیل است که در صورت یکی بودن آن گردش هوای ایجاد شده ممکن است مانع از تنفس بهینه شود. همچنین دو قسمت بودن راه تنفسی از انتقال عفونت از یک سمت به سمت دیگر جلوگیری می‌کند.
زمانی که انحراف بینی ایجاد می‌شود، تیغه بینی منحرف شده و راه تنفسی در یک سمت بسته‌تر از سمت دیگر می‌شود که این موضوع در عملکرد بینی اختلال ایجاد کرده و سبب بروز مشکلات مربوطه می‌شود.