آلرژی یا حساسیت نوعی عارضه است که در بعضی از افراد بروز پیدا میکند. در افراد مبتلا به آلرژی سیستم ایمنی بیش از حد فعال شده و گاهی حتی به عوامل غیر بیماری زا که به صورت طبیعی در محیط وجود دارد، واکنش نشان میدهد. از علائم شایع حساسیت میتوان به گرفتگی و آبریزش بینی اشاره کرد.
بسیاری از افرادی که مبتلا به آلرژی هستند و میخواهند عمل بینی انجام دهند، سوال میپرسند که آیا حساسیت میتواند بر عمل بینی تاثیرگذار باشد؟ یا ممکن است عمل بینی سبب تشدید علائم آلرژی شود؟
در این مقاله در خصوص آلرژی و تاثیر آن بر جراحی بینی صحبت شده است تا کسانی که مبتلا به این عارضه هستند و میخواهند عمل بینی انجام دهند، با آگاهی لازم و بدون نگرانی برای این جراحی اقدام نمایند.
در مورد آلرژی بیشتر بدانیم
همان طور که گفته شد سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آلرژی به مواد غیر بیماری زا واکنش نشان میدهد. این مواد میتواند شامل عوامل محیطی و عوامل غذایی باشد. عوامل محیطی شامل گرده افشانی گیاهان، نیش حشرات، خز حیوانات، گرد و غبار، آلودگی هوا، دود تنباکو و ... است. عوامل غذایی نیز برخی میوهها، لبنیات، تخم مرغ، ماهی، سویا و ... را در بر میگیرد.
به موادی که میتواند سبب برانگیختن پاسخ سیستم ایمنی شود، آلرژن میگویند. بدن افراد مبتلا به آلرژی در پاسخ به آلرژن، پادتن از نوع IgE ترشح میکند که این پادتنها به ماست سلها متصل شده و سبب آزاد سازی هیستامین و اینترلوکین میشوند که این مواد نیز میتوانند باعث بروز علائم آلرژی شوند. در صورتی که ماده آلرژن خورده شود، علائم آلرژی در دستگاه گوارش و معده بروز پیدا میکند و اگر ماده آلرژن در هوا باشد، علائم آلرژی در بینی، چشم و ریهها دیده میشود.
علایم شایع آلرژی و حساسیت شامل موارد زیر است:
• آبریزش و خارش چشم
• آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• عطسه
• خارش گلو
• ترشحات پشت حلق
همان طور که قابل مشاهده است علائم آلرژی در سرماخوردگی نیز غالبا دیده میشود. برای این که این عارضه با سرماخوردگی اشتباه نشود، باید گفت که یکی از تفاوتهای اصلی این دو بیماری این است که در سرماخوردگی بدن درد و کوفتگی وجود دارد که در آلرژی دیده نمیشود.
آلرژی یک بیماری ارثی است که از والدین به فرزندان میتواند منتقل شود. اگر یکی از والدین مبتلا به آلرژی باشد، احتمال تظاهر این عارضه در فرزند 50 درصد و اگر هر دو والد مبتلا به آلرژی باشند، این احتمال به 75 درصد میرسد. آلرژی و حساسیت به دو صورت فصلی و سالیانه بروز پیدا میکند. در آلرژی فصلی فرد تنها در فصل خاصی از سال دچار علائم آلرژی میشود. غالبا آلرژی فصلی در فصل بهار و پاییز بیشتر دیده میشود. در حالی که در آلرژی سالیانه، علائم آلرژی در کل سال در فرد وجود دارد و تنها مختص به فصل خاصی نیست.
جراحی بینی در افراد مبتلا به آلرژی
عمل بینی یکی از جراحیهای پلاستیک رایج است که به منظور اصلاح مشکلات ظاهری و در بعضی موارد مشکلات تنفسی انجام میشود. این جراحی هم توسط جراح پلاستیک و هم متخصص گوش، حلق و بینی قابل انجام است. در صورتی که فرد علاوه بر مشکلات ظاهری خواستار رفع مشکلات تنفسی نیز باشد، بهتر است که توسط متخصص گوش، حلق و بینی جراحی شود.
حال سوالی که پیش میآید این است که با توجه به علایم آلرژی در بینی از جمله گرفتگی و آبریزش، آیا عمل بینی در افراد مبتلا به آلرژی قابل انجام است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که جراحی بینی در کسانی که مبتلا به آلرژی هستند بلامانع است، اما لازم است که این افراد از یک هفته قبل از عمل تا دو ماه بعد از آن از داروهای کنترل حساسیت استفاده نمایند تا بعد از عمل دوره بهبودی راحتتری را پشت سر بگذارند. پس در صورتی که مبتلا به آلرژی هستید، این موضوع را با جراح خود در میان گذاشته تا او داروهای لازم را قبل از عمل برایتان تجویز کند. لازم به ذکر است که عمل بینی نیز بر آلرژی تاثیری ندارد؛ یعنی بعد از عمل آلرژی شما نه بهتر میشود و نه بدتر.
همان طور که گفته شد آلرژی میتواند سبب گرفتگی بینی شود. در صورتی که حفره بینی گرفته شود، ترشحات سینوسها نمیتواند از طریق بینی به حلق منتقل شود؛ درنتیجه سینوسها نیز ملتهب شده و فرد ممکن است دچار سینوزیت شود.
از دیگر مواردی که در پی حساسیت و آلرژی ممکن است ایجاد شود، بزرگی شاخکهای بینی است. شاخکهای بینی زائدههای استخوانی درون حفره بینی هستند که بر روی آنها لایهای از مخاط پوشیده شده است. لایه مخاطی دارای سلولهای پوششی مژهدار هستند که وظیفه آنها دفع آلودگی و میکروب از هوای تنفسی میباشد. در اشخاصی که مبتلا به آلرژی هستند گاها شاخکهای بینی بزرگ شده که در نتیجه آن ممکن است راه تنفسی بسته و گرفتگی بینی تشدید شود.
پولیپ بینی نیز میتواند بر اثر حساسیت و آلرژی ایجاد شود. در صورتی که آلرژی شدید باشد، ممکن است که مخاط بینی متورم شده و به تدریج به شکل زائدهای غیر سرطانی شبیه به خوشه انگور در داخل بینی آویزان شود که به آن پولیپ بینی گفته میشود. این زائده ممکن است به مرور زمان بزرگتر شده و راه تنفسی را ببندد.
لازم است که در حین جراح بینی مشکلات تنفسی از این قبیل نیز توسط جراح برطرف شود و در صورت نیاز شاخکهای بینی کوچک و یا پولیپ بینی خارج شود.
درمان افراد مبتلا به آلرژی بینی
موارد زیر میتواند سبب تسکین آلرژی شود:
• مصرف داروهای آنتی هیستامین خوراکی.
• استفاده از داروهای ضد آبریزش بینی و گرفتگی بینی که به صورت موضعی (قطره) و خوراکی ارائه میشوند. این داروها با ایجاد انقباض در عروق خونی بینی سبب رفع گرفتگی موقت بینی میشوند.
• استفاده از اسپریهای کورتونی که یکی از درمانهای اصلی برای آلرژی محسوب میشوند. این اسپریها عوارض کورتون را نداشته و میتوانند به صورت طولانی مدت مورد استفاده قرار بگیرند. علاوه بر آن استفاده از آنها برای زنان حامله و اطفال نیز بلامانع است.
• شست و شوی مداوم بینی با آب یا سرم نمکی نیز میتواند سبب خارج شدن آلودگی و مواد آلرژن از بینی شود که در نتیجه آن علائم آلرژی نیز بروز پیدا نمیکند.
• استفاده از کورتون خوراکی در صورت تجویز پزشک.
نکات مرتبط با عمل بینی در افراد مبتلا به آلرژی
انحراف بینی
تیغه بینی، در حالت طبیعی حفره بینی را به دو راه مساوی تقسیم میکند. تقسیم فضای حفره بینی به این دلیل است که در صورت یکی بودن آن گردش هوای ایجاد شده ممکن است مانع از تنفس بهینه شود. همچنین دو قسمت بودن راه تنفسی از انتقال عفونت از یک سمت به سمت دیگر جلوگیری میکند.
زمانی که انحراف بینی ایجاد میشود، تیغه بینی منحرف شده و راه تنفسی در یک سمت بستهتر از سمت دیگر میشود که این موضوع در عملکرد بینی اختلال ایجاد کرده و سبب بروز مشکلات مربوطه میشود.
پولیپ بینی
پولیپ بینی (Nasal Polyp) یک توده نرم و خاکستری رنگ شبیه خوشه انگور و یا قطره اشک میباشد که ممکن است در سینوسها و یا حفره بینی ایجاد شود. این توده غیر سرطانی بوده و لمس آن دردناک نیست. بعضی پولیپها کوچک هستند و فرد متوجه وجود آنها نمیشود، اما بعضی دیگر بزرگ بوده و علائمی را به وجود میآورد که سبب بروز مشکلاتی برای فرد درگیر میشود. عارضه پولیپ ممکن است در هر سن و جنسی ایجاد شود، اما احتمال بروز آن در افراد بالای 40 سال و خانمها بیشتر است. پولیپ بینی معمولا پایهدار است و در هر دو طرف بینی ایجاد میشود اما ممکن است که تنها در یک سمت بینی نیز به وجود آید.