هیچ کس دوست ندارد که حس بویاییاش را از دست بدهد و نتواند تا پایان عمرش بوی گل، قهوه صبحگاهی و ... را متوجه شود. بعضی از افرادی که عمل بینی انجام دادهاند یا متقاضی هستند برایشان این سؤال پیش میآید که آیا بعد از انجام جراحی بینی حس بویایی و به طبع آن حس چشایی کاهش پیدا میکند؟ در جواب این سؤال میتوان گفت هم آره و هم نه. در این مقاله با بررسی نحوه درک حس بویایی به تأثیر عمل جراحی بینی بر کاهش حس بویایی پرداخته شده است.
نحوه درک حس بویایی چگونه است؟
برای درک بهتر علت کاهش بویایی ابتدا بهتر است نحوه درک حس بویایی توضیح داده شود. بو در واقع یکسری مولکولهای شیمیایی است که توسط سلولهای مژهدار به اپیتلیوم بویایی هدایت میشود. سلولهای عصبی بویایی در بالای مسیر تنفسی بینی و قسمت پایه جمجمه قرار گرفته است. این سلولهای عصبی دارای گیرندههای تخصصی برای دریافت مولکولهای شیمیایی بو هستند. زمانی که این مولکولهای شیمیایی به گیرندهها میرسد، پیامهای عصبی به مغز ارسال شده و حس بویایی تحریک میشود.
همان طور که میدانید حس بویایی برای درک مزه و حس چشایی حائز اهمیت است و این دو حس ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. مولکولهای شیمیایی بو از طریق بینی به حلق رفته و در آن ناحیه توسط جوانههای چشایی شناسایی میشوند. به این ترتیب جوانههای چشایی میتوانند از طریق بو، مزه غذا را بهتر درک کنند.
کاهش موقت حس بویایی بعد از عمل بینی
همان طور که گفته شد در پاسخ به سؤال کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی هم میتوان گفت آره و هم نه. "آره" از این جهت که کاهش حس بویایی به صورت موقت بعد از جراحی ایجاد میشود و "نه" به این خاطر که بعد از گذشت دوره بهبود نه تنها حس بویایی کاهش پیدا نمیکند، بلکه در بعضی از موارد افزایش نیز مییابد.
در حین جراحی بینی تغییرات بسیاری بر بینی اعمال شده که سبب میشود بینی دچار تورم شده و به دلیل خونابه و لخته دچار گرفتگی موقت شود. این حالت تقریباً شبیه به وقتی است که فرد دچار سرماخوردگی شده و به دلیل گرفتگی بینی نمیتواند بو و مزه را به خوبی احساس نماید. اما این حالت موقت بوده و بعد از بهبود تورم بینی بعد از دو الی سه هفته و شست و شوی بینی با سرم و خارج شدن لخته، به حالت قبل از عمل باز میگردد.
در مواردی که فرد قبل از جراحی بینی دچار مشکلات تنفسی و گرفتگی مسیر هوایی بینی به دلیل انحراف تیغه بینی، پولیپ و ... باشد، با انجام عمل بینی و بعد از گذشت دوره بهبود حس بویاییاش بهتر میشود.
کاهش دائم حس بویایی بعد از جراحی بینی
احتمال کاهش دائم حس بویایی در نتیجه عمل بینی بسیار کم است و تنها در صورتی امکان پذیر میباشد که جراح ناشی بوده و به بافت عصب بینی آسیب برساند یا در حالتی دیگر زخمهای مسیر هوایی بینی آن قدر زیاد باشد که به راحتی بهبود پیدا نکند. اما در صورتی که جراح از مهارت معمول برخوردار باشد این مسئله ایجاد نمیشود. به همین دلیل توصیه میشود که برای انتخاب جراح دقت لازم به عمل آید.
انتخاب یک جراح خوب برای عمل بینی
همان طور که گفته شد در صورتی که جراح ناشی باشد میتواند آسیبهای جدی و دائم برای بینی ایجاد نماید. بعضی از افراد به دنبال عمل بینی ارزان هستند اما این افراد باید در نظر داشته باشند که گاهی ارزان بودن عمل بینی ناشی از آن است که جراح در طول روز چندین عمل انجام میدهد و برای هر عمل زمان زیادی اختصاص نداده و دقت لازم به عمل نمیآید. علاوه بر آن گاهی اوقات عمل بینی در بیمارستان توسط رزیدنتها و افراد کم تجربه انجام میشود که در این صورت نیز فرد هزینه کمتری برای جراحی بینی پرداخت میکند.
عمل بینی اگرچه رواج بسیاری دارد اما این موضوع به این معنی نیست که جراحی بینی یک عمل آسان است، بلکه باید گفت که عمل بینی پیچیدگیهای بسیاری داشته و لازم است که توسط یک جراح با مهارت کافی انجام شود تا عوارض بعد از عمل به حداقل برسد. برای انتخاب جراح، نمونهکارهای بعد از عمل او را بررسی کنید و با کسانی که نزد او جراحی شدهاند، صحبت کنید. علاوه بر آن در نظر بگیرید که جراح انتخابی شما با تکنیکهای جدید مانند اسکن سه بعدی و قالبهای کنترلی برای عمل بینی آشنا باشد تا خطای جراحی کاهش یافته و عمل با دقت بیشتری انجام شود.
مراقبتهای بعد از جراحی بینی
علاوه بر مهارت جراح، مراقبتهای بعد از عمل بینی نیز بر نتیجه جراحی و کاهش عوارض عمل تأثیرگذار است. تغذیه مناسب، خوابیدن صحیح، شست و شو با سرم، کاهش فعالیتهای شدید از مواردی است که در دوره بهبود بعد از عمل میتواند مؤثر باشد. این مراقبتها توسط جراح در اختیار بیمار قرار میگیرد، اما در صورتی که بخواهید به صورت کاملتر با این موارد آشنا شوید در مقالات طراحطب هر کدام از آنها به تفصیل توضیح داده شده است.
نکات مرتبط با کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی
عوارض عمل بینی
عوارض عمومی عمل جراحی بینی
عوارض عمومی معمولا در همه افراد بعد از عمل بینی ایجاد میشود اما شدت آنها بسته به مهارت جراح، شرایط فرد و میزان رعایت دستورالعملهای پزشک توسط بیمار، میتواند متفاوت باشد.
درد
بعد از جراحی بینی با توجه به این که بافت غضروفی و استخوانی بینی اصلاح میشود، بیمار ممکن است احساس درد داشته باشد که بسیار خفیف است و با داروهای مسکن ضعیف که نیاز به نسخه نیز ندارند، برطرف میشود.
ورم
معمولا در روزهای اول بعد از جراحی اطراف چشم و بینی متورم میشود که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. این ورم بعد از 2 هفته به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. البته لازم به ذکر است که استفاده از کمپرس آب سرد در تسریع روند بهبودی میتواند بسیار موثر باشد.
کبودی
کبودی اطراف چشم بعد از جراحی غالبا دیده میشود که طبیعی است و جای نگرانی ندارد. رژیم غذایی مناسب و مصرف آب میوههای طبیعی در کاهش آن نقش موثری دارد. کبودی بعد از عمل معمولا بعد از چند روز برطرف خواهد شد.
ترشحات خونی
معمولا در چند روز اول بعد از جراحی ممکن است ترشحات خونی و خونریزی اندکی از ناحیه بینی داشته باشید که جای نگرانی ندارد، اما در صورتی که خونریزی شدید شود، به پزشک خود اطلاع دهید.
گرفتگی بینی
ممکن است بعد از عمل بیمار احساس گرفتگی در بینی خود داشته باشد که نباید برای برطرف شدن آن تلاش کند، چراکه ممکن است به بینی خود آسیب وارد کند. شست و شو بینی و استفاده از سرم در برطرف شدن این احساس میتواند کمک کننده باشد.
مشکلات تنفسی
در گذشته به دلیل حذف بافتهای بینی و آسیبهای مخاطی، ایجاد مشکلات تنفسی در بیماران بعد از عمل شایع بود. اما امروزه با استفاده از تکنیکهای جدید و اصلاح و تقویت بافتها به جای حذف، بروز این گونه مشکلات به حداقل رسیده است.
عوارض خاص عمل جراحی بینی
عوارض خاص عمل بینی در شرایط نادر و اغلب در افرادی که بیماری زمینهای دارند بروز میکند و شامل موارد زیر است:
سینوزیت
این عارضه در نتیجه التهاب سینوسها ایجاد میشود که سبب تغییر صدا، افزایش ترشح مخاط و کاهش حس بویایی به میزان اندک میشود.
خونریزی
این عارضه معمولا در اشخاصی ایجاد میشود که دچار مشکلات انعقادی هستند و داروهای خاصی مصرف میکنند.
عفونت
در صورتی که بیمار پس از جراحی بینی، داروهای تجویز شده را به درستی مصرف نکند، ممکن است دچار عفونت شود و در صورتی که عفونت با شست و شو و مصرف دارو برطرف نشود، سبب ایجاد چسبندگی در بینی خواهد شد.
واکنش به بیهوشی
در صورتی که بیمار دچار بیماری زمینهای خاص باشد یا قبل از جراحی مصرف دخانیات را قطع نکند و یا از مواد بیهوشی مرغوب برای بیهوشی استفاده نشود، فرد ممکن است دچار عوارض زیر شود:
- حالت تهوع
- واکنش آلرژیک
- افزایش فشار و ضربان قلب